Ý nghĩa mâm ngũ quả và cách bày trí theo phong cách 3 miền

Bày mâm ngũ quả là một trong những nét văn hóa đặc trưng và có ý nghĩa rất quan trọng trong ngày Tết Nguyên Đán. Tùy vào từng vùng miền, địa phương mà cách bài trí mâm ngũ quả ngày Tết lại khác nhau. Để hiểu rõ hơn về những đặc trưng trong việc bày trí mâm ngũ quả 3 miền, mời bạn cùng theo dõi bài viết.

Ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết Nguyên đán

Theo quan niệm của người Việt và văn hóa phương Đông nói chung thì mâm ngũ quả thể hiện 5 yếu tố ngũ hành Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ là những yếu tố cấu thành nên vũ trụ. Ngoài ra, số 5 trong phong thủy còn tượng trưng cho sự đủ đầy và sự sống. Chính vì thế, mâm ngũ quả ngày Tết thường được bày 5 loại trái cây.

Mặc dù mỗi vùng miền, địa phương lại có cách trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết khác nhau, thế nhưng tựu chung lại, nó thể hiện cho lòng thành kính của con cháu đối với các bậc tiên tổ, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, đồng thời cũng là thể hiện cho thành quả lao động con cháu dâng lên bề trên.

Trước đây, mâm ngũ quả chỉ được dùng để dâng cúng nhưng ngày nay với điều kiện kinh tế đầy đủ hơn, mâm ngũ quả còn được dùng để trưng bày phòng khách với nhiều hơn 5 loại quả. Không có bất cứ quy định nào trong việc chọn trái cây. Việc dùng quả gì hoàn toàn do gia chủ quyết định bởi chúng thể hiện ước muốn của mỗi người cũng như tạo nên thành phẩm đẹp mắt, ưng ý nhất đối với mỗi gia đình.

Mâm ngũ quả ở miền Bắc

Trong mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc, nải chuối xanh bao giờ cũng được đặt ở dưới cùng giống bàn tay nâng đỡ, thể hiện sự che chở, bao bọc. Quả bưởi hoặc phật thủ sẽ được đặt ở chính giữa nải chuối và những loại quả khác sẽ được bày biện xung quanh sao cho hài hòa, cân đối nhất.

Ý nghĩa một số loại quả trong mâm ngũ quả ngày Tết của miền Bắc

Nải chuối xanh: Nải chuối xanh tượng trưng cho bàn tay ngửa lên thể hiện cho sự bao bọc, che chở cho tất cả mọi vật. Màu xanh của chuối là tượng trưng cho hành Mộc với ý nghĩa mùa xuân căng tràn sức sống, mang tới sự sung túc, bình an, đùm bọc và gắn kết cho gia đình.
Quả bưởi, cam: Loại quả này tượng trưng cho phúc lộc và sự viên mãn.
Quả phật thủ: Loại quả này có hình dáng giống với bàn tay Phật nên nó mang ý nghĩa cho sự che chở và bảo vệ. Bên cạnh đó, quả phật thủ còn mang biểu tượng của chữ Lộc, nghĩa là mong bề trên ban cho phước lộc, may mắn, đồng thời xua đi những xui xẻo.
Quả táo: Tượng trưng cho phú quý.
Quả lựu: Tượng trưng cho sự đông đúc, con đàn cháu đống.
Quả quất, quýt: Loại quả này tượng trưng cho sự trọn vẹn. Khi có mặt trong mâm ngũ quả ngày Tết, loại quả này thể hiện cho sự tốt lành, sung túc.

Mâm ngũ quả ở miền Trung

Vì không có sự quy định nào rõ ràng, vậy nên cách bày mâm ngũ quả của người miền Trung cũng rất đơn giản, không cầu kỳ. Mâm ngũ quả của người miền Trung thường bày những quả có hình dáng to, nặng ở dưới và những loại quả nhỏ thường bày ở trên sao cho cân đối, vừa mắt nhất là được.

Ý nghĩa một số loại quả trong mâm ngũ quả ngày Tết của miền Trung

Quả lê: Lê có vị ngọt thanh mang ngụ ý về một năm mới suôn sẻ, làm việc gì cũng được thuận lợi và dễ dàng.
Quả đu đủ: Loại quả này tượng trưng cho sự thịnh vượng cho gia chủ.
Quả dưa hấu: Ý nghĩa của quả dưa hấu ngày Tết đó chính là thể hiện cho sự tròn đầy, hứa hẹn một năm mới đầy may mắn, ngọt ngào.
Quả đào: Thể hiện cho sự bền vững và thăng tiến.
Quả thanh long: Biểu tượng cho sự phát lộc, phát tài.

Mâm ngũ quả ở miền Nam

Người dân Nam Bộ khá cầu kỳ cả trong ăn uống lẫn bày biện mâm ngũ quả cho ngày Tết. Họ thường chỉn chu từ khâu chọn các loại quả. Với mong muốn "cầu sung vừa đủ xài" cho một năm mới đầy đủ, sung túc, người dân miền Nam thường lựa chọn những loại quả bao gồm mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài ra, còn có thêm một số loại trái cây như trái thơm và đặc biệt, trong mâm ngũ quả ngày Tết của người Nam Bộ sẽ không thể nào thiếu được một cặp dưa hấu. Người miền Nam sẽ bày trí mâm ngũ quả sao cho giống với ngọn tháp. Với cặp dưa hấu, họ thường sẽ bày riêng và bày ở 2 bên của mâm ngũ quả.

Ý nghĩa một số loại quả trong mâm ngũ quả ngày Tết của miền Nam

Trái xoài: Thể hiện sự cầu mong cho một năm tiêu xài không thiếu thốn.
Đu đủ: Mang tới sự đầy đủ, thịnh vượng.
Trái sung: Thể hiện cho sự sung túc về của cải, sung mãn về sức khỏe.
Trái dưa hấu: Thể hiện cho sự ngọt ngào, may mắn.
Trái dừa: Tượng trưng cho sự đầy đủ, không thiếu thốn.

Đó chính là những đặc trưng trong mâm ngũ quả của 3 miền Bắc - Trung - Nam. Tết Nguyên Đán đang cận kề, anyLEARN chúc các bạn sẽ bày trí được mâm ngũ quả tâm đắc nhất và đón một cái Tết thật sum vầy, hạnh phúc, một năm mới an khang, thịnh vượng.